Er komen reacties op het feit dat er vanuit verschillende kanten met argusogen wordt gekeken naar de ontwikkelingen in Egypte, waar het Moslimbroederschap er goed voor staat. Het Moslimbroederschap roept rivalen op om de stem van de Egyptenaren te respecteren. Na de opstanden van afgelopen voorjaar, waardoor Hosni Mubarak aftrad als president en die ervoor zorgden dat Egypte afstevent op verkiezingen, is het nooit meer rustig geweest. Nu de eerste cijfers van de verkiezingen terug komen, lijkt het erop dat Egypte door islamitische partijen zal worden geregeerd.
Wat willen we nu? Mubarak is al die tijd in het zadel gehouden omdat hij met zijn seculiere beleid de moslimkrachten zo in toom wist te houden in Egypte, waardoor het Heilige Land (in twee betekenissen van het woord) veilig was. Nu blijkt het zo te gaan dat als er verkiezingen zijn, weinig inschikkelijke moslimpartijen in de regio winnen. Dat zagen we in de Gazastrook waar Hamas een ruime absolute meerderheid heeft en dat zal ook gebeuren in Egypte en vermoedelijk in alle andere "nieuwe democratieën" in de regio. Dat is een direct gevolg van de volksopstanden aldaar. Kennelijk is het zo dat er ofwel wordt gesjoemeld met de verkiezingen, ofwel de bevolking wil weinig inschikkelijke moslimpartijen aan de macht.
Toen Hamas werd verkozen in de Gazastrook, betekende dit dat iedereen besloot de uitslag van de verkiezingen te verwerpen. Vraag is of dat verstandig was, want in het gebied is nu niet duidelijk wie de touwtjes in handen heeft. We hebben Fatah die een iets betere relatie tot Israël hebben en door beduidend minder mensen als terroristen worden gezien. Zij worden internationaal gezien als de rechtmatige bestuurders van het gebied. De verkiezingen en latere schermutselingen zijn gewonnen door Hamas, waardoor deze groep de macht in handen heeft.
Moeten we respecteren dat Hamas en het Moslimbroederschap hun landen overheerst? Ik denk dat we het goed in de gaten moeten houden, maar het is een bijzonder hypocriete positie die we als Westen innemen. Er móeten vrije verkiezingen gehouden worden. Vele mensen hebben deze eis met hun eigen bloed of oh zo oppofferingsgezinde politieke steun moeten bekopen. Nu zijn er verkiezingen, gaan we zeuren als die de ongewenste kant op gaan. We willen allemaal Vrienden van het Westen, alsof die daar geaccepteerd worden, zeker ook nu Mohamed El Baradei het vermoedelijk niet zal worden. Dan zitten we met een probleem. Een probleem dat we allang hadden kunnen zien aankomen als "lange termijn" eens een keer verder zou gaan dan de volgende verkiezingen. We zitten straks met democratisch gekozen klootzakken en we kunnen daar weinig aan doen zonder gezichtsverlies te lijden.
De enige optie lijkt me een hele voor de hand liggende. We hebben het al gedaan met Khadaffi en dan bedoel ik niet het steunen van een opstand tegen die leiders. Ik doel op de vorige stap in de soap. De Goede Khadaffi-afleveringen. Iedereen weet dat Khadaffi zijn merkwaardigheden had, toen ook al, en dan druk ik me nog mild uit. Maar Libië heeft een en ander te bieden en dan zijn Westerse leiders meestal wel om te praten.
Ex-minister Joris Voorhoeve schreef ooit dat het Nederlandse buitenlands beleid op te hangen viel aan drie grote P's: Peace, Profits and Principles. De manier waarop wij omgaan met het buitenland is gebaseerd op drie vragen. Wordt de boel er rustig en vreedzaam door? Kunnen we er wat aan verdienen? Zijn we er principieel toe gedwongen? De twee eerste kanten zijn vrij makkelijk van voorbeelden te voorzien: Mubarak werd geacht een belangrijke rustigmaker in de regio te zijn en Khadaffi had olie. Maar principles? Dit onpraktische broertje, daar kunnen we niet zoveel mee. Het is als Liberté, Egalité et Fraternité. Vrijheid en gelijkheid, daar kunnen we ons een voorstelling van maken, maar heeft er ooit iemand een (Moslim)broederschap-partij gezien in de geest van wat de bestormers van de Bastille ooit bedoeld moeten hebben? Weet er überhaupt iemand wat er met "broederschap" wordt bedoeld?
Waar ik naartoe wil is dit: de Moslim broederschap zal niet de hoogste prioriteit hebben voor de Westerse belangen in de regio. Egypte is geen land waar wij heel veel geld uit halen (het kan ongetwijfeld meer dan wat er nu gebeurt, maar het is niet aannemelijk dat een confessionele regering dáár prioriteit aan zal geven. Komen we bij de principles. Wij willen toch zo graag de brengers van de democratie zijn? Wij willen toch dat iedereen vrije verkiezingen heeft? Kennelijk maken ze in Egypte de al dan niet onverstandige keuze om hun leven zo in te richten als waar de Moslimbroederschap voor staat. Daar kunnen we blij mee zijn of niet, maar als dat de keuze is, dan hebben we dat te respecteren, denk ik. Om die derde P: principieel.
Daarnaast is in een democratie niets zo confronterend als macht. Je zien het bij het CDA. Herhaaldelijke wanprestaties van regeringspartijen zorgen ervoor dat peilingen kelderen. Zo werkt democratie. Dat is ook een reden waarom onze regeringen zo achter de vrijheidsstrijders staan en zo fel gekeerd zijn tegen terroristen. Dat is ook een reden waarom Sarkozy opeens heel erg pro-Europa blijkt. Dit is waar de wereld om lijkt te vragen.
Nu hebben we Hamas in de Gazastrook en straks de moslims van het Broederschap in het land van de Nijl. Wat kunnen we doen? We kunnen ze verguizen en roepen wat voor klootzakken het zijn, zoals we nu met Hamas doen. Dat betekent wel dat zij hun grip op hun eigen bevolking kunnen versterken. In een regio die 60 jaar geleden over Europese machten was verdeeld is dergelijke bemoeienis al snel niet meer te onderscheiden van neokolonialisme, zeker als er mensen zijn die daar bewust de aandacht op vestigen. Hoewel ik ook wel weet dat Engeland en Frankrijk niet om het bezit van Egypte aan het vechten zijn, dit is een interne aangelegenheid en dat moeten we snappen. Niet respecteren, maar snappen.
Dit is namelijk allang geen kwestie van respecteren meer. Als je een democratie hebt, kunnen ongewenste krachten ermee aan de haal gaan als ze de steun van het volk hebben. Je hoeft niet lang na te denken over rare partijen. Wie een boodschap kan overdragen of een mannetje kan neerzetten die aanslaat bij de bevolking, die kan veel voor elkaar krijgen. Zo ook met deze ongewenste lieden. De reden dat de PVV nog steeds heel groot is, is omdat ze geen verantwoordelijkheden hoeven te nemen. Daarom is in België het Vlaams Belang zo sterk, omdat niemand het snapt dat met macht verantwoordelijkheden komen.
Geef het Moslimbroederschap waar ze voor gekozen zijn, als de ontwikkelingen zich zoals verwacht wordt voortzetten. Erken de regering van Hamas. Dan pas kun je invloed uitoefenen. Het enige dat je dan moet blijven volgen is datgene dat in Duitsland gebeurde, halverwege vorige eeuw. Een niet nader te noemen man met een snorretje kwam aan de macht, volgens velen democratisch of "democratisch". Hij was er alleen niet voor alle bewoners van Duitsland en de buurlanden, met alle gevolgen van dien. Zo is in Egypte wellicht geen ruimte voor een exclusief islamtische staat, al is het maar om de kopten niet te vergeten. Aan de andere kant, dat is eerder goed gegaan (pagina 11).
We kunnen blijven drammen over de keuzes die andere landen maken. Zolang er uit de keuzes op zich geen directe problemen voortkomen (en daar moeten we eerlijk in zijn, ook als we Israël heten), kunnen we niet anders dan ze de kans geven. Egypte is geen client kingdom en dat is precies het verwijt dat we zullen krijgen. Democratie is een manier van vorming van een regering, een politiek bestel. Democratie is geen inhoudelijke beleidsrichtlijn. Die valt niet af te dwingen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten