Weigerambtenaren

Het kabinet heeft de discussie over weigerambtenaren weer vooruitgeschoven. Ik krijg er de rillingen bij, want dit is echt een issue dat onderhand eens opgelost moet worden. Iemand moet eens opstaan en zorgen dat dit geregeld wordt, want het is te walgelijk voor woorden dat mensen zo met elkaar om moeten gaan.


Sommige ambtenaren van de huwelijkse stand menen het recht te hebben een keuze te mogen maken wie met wie mag trouwen. Als reden daarvoor worden altijd "gewetensbezwaren" aangevoerd, maar dit is gewoon een religieuze discussie. In de Bijbel staan verschillende verwijzingen naar de slechtheid van homoseksualiteit. In het kader daarvan is het niet vreemd dat christenen homo's zo haten, al leggen de bijbelschrijvers Jezus geen woord in de mond over het onderwerp.


Het is voor christenen al een hele tijd lastig om hun opvattingen te verantwoorden. In tegenstelling tot bij de Koran waarin de naskh (de laatst 'geopenbaarde' waarheid is de juiste en als die conflicteert met een eerdere, kan die eerdere als afgeschaft beschouwd worden; zie R. Woltering en M. Leezenberg, De Koran in een notendop (Amsterdam 2009) 53-56.) een belangrijk middel is om tegenstrijdigheden het hoofd te bieden, is het voor bijbellezers een kwestie van persoonlijke smaak (of: de smaak die je opgedrongen krijgt vanuit je eigen denominatie). Daarnaast is het ook een keuze welke passage als symbolisch en welke als letterlijk beschouwd moet worden. Laten we gewoon eens een stukje van Leviticus 20:9-16 citeren dat door christenen meestal wordt gebruikt als aanleiding om zo tegen homo's te zijn:

9 Wie een vloek uitspreekt over zijn vader of zijn moeder, moet ter dood gebracht worden. Hij heeft zijn eigen vader of moeder vervloekt en heeft zijn dood aan zichzelf te wijten. 10 Wie overspel pleegt met een getrouwde vrouw, een vrouw die een ander toebehoort, moet ter dood gebracht worden. Beide echtbrekers moeten worden gedood. 11 Wie het bed deelt met de vrouw van zijn vader, onteert zijn vader. Man en vrouw moeten beiden ter dood gebracht worden en hebben hun dood aan zichzelf te wijten. 12 Wanneer iemand het bed deelt met zijn schoondochter, moeten zij beiden ter dood gebracht worden. Ze hebben zich pervers gedragen en hebben hun dood aan zichzelf te wijten. 13 Wie met een man het bed deelt als met een vrouw, begaat een gruweldaad. Beiden moeten ter dood gebracht worden en hebben hun dood aan zichzelf te wijten. 14 Wie met een vrouw trouwt en ook met haar moeder, begaat een schanddaad. Hij en beide vrouwen moeten worden verbrand, want dergelijke schanddaden mogen bij jullie niet voorkomen. 15 Wie de geslachtsdaad bedrijft met een dier, moet ter dood gebracht worden; ook het dier moet worden gedood. 16 Wanneer een vrouw een dier uitlokt om met haar te paren, moet zowel de vrouw als het dier gedood worden. Ze moeten ter dood gebracht worden en hebben hun dood aan zichzelf te wijten. (vette stukjes door mij)

Toegegeven, Leviticus wordt meestal niet gezien als het allerbijbelste boel van alle bijbelboeken. De Bijbel is namelijk een boek over liefde en als in minder dan tien versen 10 keer de doodstraf wordt gezet op 'misdaden' van het type beest verleiden tot seks, dan past dat niet in het plaatje. Punt is echter dat (de meeste) christenen kennelijk wel in staat zijn om te begrijpen dat de doodstraf voor deze vergrijpen te ver gaat. Dat is dan 'symbolisch bedoeld' of het wordt gewoon genegeerd. In de Bijbel staat een heleboel. Garnalen zijn evil. Daar is niemand mee bezig. Men pakt dus een deel van de bijbel dat ze kunnen plaatsen. Allerlei andere geboden en verboden worden genegeerd. Lullig voor de homo's, fijn voor de garnalen.


De Bijbel is een richtlijn voor het leven van christenen, maar alleen wanneer het hen uitkomt en op plekken waar het hen uitkomt. Dit betekent dat heel veel goddelijke status krijgt. Van de Bijbel kan veel gezegd worden, maar niet dat het niet een zeer breed scale van opvattingen en geboden propageert. Als het aan de (denominatie van de) lezer is om te bepalen wat wel en niet moet of mag, dan kun je overal heen.


Waarom is dat erg? Dat is omdat het daarmee religieuze opvattingen zijn en die worden beschermd. In de Grondwet is daar een speciaal artikel voor ingericht: Artikel 6:

Art. 6. [Vrijheid van godsdienst en levensovertuiging] (1.6) 

-1. Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.-2. De wet kan ter zake van de uitoefening van dit recht buiten gebouwen en besloten plaatsen regels stellen ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden.

Het is goed dat iedereen het recht heeft zijn eigen opvattingen te kiezen en uit te dragen. Iedereen mag naar zijn eigen maatstaven leven, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet, maar waarom is religie of levensovertuiging expliciet genoemd? We hebben Artikel 7 van de grondwet en die gaat over vrijheid van meningsuiting:

Art. 7. [Vrijheid van meningsuiting] (1.7) 

-1. Niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.-2. De wet stelt regels omtrent radio en televisie. Er is geen voorafgaand toezicht op de inhoud van een radio- of televisie-uitzending.-3. Voor het openbaren van gedachten of gevoelens door andere dan in de voorgaande leden genoemde middelen heeft niemand voorafgaand verlof nodig wegens de inhoud daarvan, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. De wet kan het geven van vertoningen toegankelijk voor personen jonger dan 16 jaar regelen ter bescherming van de goede zeden.-4. De voorgaande leden zijn niet van toepassing op het maken van handelsreclame.

Feitelijk is religie (of "levensovertuiging") een vorm van meningsuiting, maar om een of andere reden wordt een religieuze opvatting als een ander soort opvatting dan een gewone opvatting beschouwd. Dat trekt de verhoudingen krom. Als ik om willekeurig welke reden zou besluiten dat het christenhuwelijk verboden zou moeten worden, zou ik - misschien wel terecht - een proces krijgen, tenzij ik dat zou doen uit een religieus/"levensbeschouwelijk"  oogpunt. Dan mag het wel.


Dit is ook wat er gebeurt bij het homohuwelijk. Ergens in een oud boek staat dat (praktiserende) homo's dood moeten. Dat geeft mensen op grond van de Grondwet het recht homo's te stigmatiseren en slechts het verbod op moorden, mishandelen, beroven etc. geeft enige blokkade om er verder iets mee te doen. Als je inhoudelijke argumenten tegen homoseksualiteit zou gebruiken (ze zijn niet in staat zich voort te planten, dus leveren misschien minder op aan de maatschappij, weet ik veel?) is hoon je deel, maar religieus mag je je bemoeien met hun leven.


Het gaat namelijk verder, want weigerambtenaren zijn niet slechts mensen die bepaalde gedragingen afkeuren op basis van opvattingen waarover ze geen verantwoording kunnen afleggen, deze mensen menen zich met het leven van anderen te moeten bemoeien, vanuit de overheid. Hoe zeer het voor sommige mensen misschien lastig is dit te begrijpen, in beginsel een scheiding tussen kerk en staat. De tijd van Cuius regio, eius religio is gelukkig al een paar honderd jaar achter de rug. Toch zijn er mensen die op grond van religieuze opvattingen het leven van anderen te beïnvloeden. 


Dit is dezelfde discussie als die van artsen die omwille van "gewetensbezwaren" (vreselijk dat religieuzen een concept als "geweten" steeds weer proberen te kapen, want dit heeft niets met het geweten te maken) weigeren euthanasie toe te passen als de patiënt erom vraagt. Dit ligt simpelweg niet in de beslissingsbevoegdheid van de arts of de ambtenaar. Ook niet als het voortkomt uit een opvattingenset die grondwettelijk beschermd is.


In de Arabische Lente komt veel naar voren, maar bovenal de realisatie van het feit dat mensen vaak veel, zeer veel, over hebben voor vrijheid of een kans daarop. Mensen hebben zich laten afslachten voor dat doel. Dat moet de christenen aanspreken met hun geschiedenis van vervolging. Je rechten, je mens-zijn, dat is het belangrijkste dat je hebt. Als je dat niet hebt, is dat het belangrijkste om voor te strijden. Ik denk niet dat er veel mensen zijn die het hier niet mee eens zijn.


Dat is dan ook de reden dat dat weigerambtenaren-verhaal zo erg is. Ik heb het al eens tegen een christelijke vriend van me gezegd. Naar mijn mening is een weigerambtenaar niet minder erg dan een bankrover of een moordenaar. De Arabische Lente geeft aan wat ik bedoel. Het gaat er niet om dat de homoseksuelen uiteindelijk wel kunnen trouwen, dat de patiënt zijn zo gewilde definitieve injectie krijgt. Het gaat erom dat de ene mens niet het recht heeft om zijn opvattingen over wat goed en kwaad is, op te dringen aan de ander.


Als een weigerambtenaar niet bereid of in staat is om homohuwelijken te voltrekken, dan is dat zijn goed recht, maar dan is hij net zo ongeschikt voor het vak als ambtenaar van de huwelijkse stand, als een slager die niet tegen bloed kan, geen slager kan zijn. Iemand met stofallergie geen schoonmaker kan zijn, een blinde geen piloot. Deze constatering mag ook gemaakt worden. De overheid dient te begrijpen dat het een krachtig signaal uitgeeft door weigerambtenaren te tolereren, gedogen, toejuichen, afhankelijk van wie je bent. 


We hebben een scheiding van kerk en staat, precies om dit soort misstanden te voorkomen. De overheid heeft de verantwoordelijkheid er voor iedereen te zijn, ook voor mensen die als minderwaardig worden gezien door anderen. De oplossing is om artikel 6 van de grondwet te schrappen, want religieuze opvattingen zijn gewoon opvattingen en het feit dat religieuzen hun opvattingen niet kunnen verantwoorden, dat is hun probleem, niet van de overheid. Artikel 7 voldoet ook. 


Daarnaast is het belangrijk je te realiseren dat de samenleving staat en valt bij het consequent toepassen van de kernwaarden. Iemand's vrijheid houdt op op de plek waar het andermans vrijheid inperkt. Tenslotte is de overheid ook de overheid voor homoseksuelen en dat schept een verantwoordelijkheid. Als je er niet voor hen wilt zijn, ontneem hen dan het stemrecht en laat integer Nederland emigreren. Kijken hoe Nederland het redt. Als je dat niet doet, speel geen spelletjes met grondrechten. 


Kennen jullie deze?

Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

Staat in de grondwet. Artikel 1.